1 Sınıf Hızlı Okuma Teknikleri

İlkokula yeni başlayan öğrencisi bulunan veliler 1. dönemin sonunda okuma ile ilgili sıkıntılarla yüzleşmeye başlarlar. İşi bilen tecrübeli bir öğretmen ile yola başladılarsa 1 sınıf hızlı okuma teknikleri ile bu sorunun farkına bile varmazlar. Elbette iş sadece dersi anlatan kişi ile bitmiyor, her şey çocukta bitiyor. Potansiyeli olan öğrenciler, müfredata uygun verilen eğitim ve öğretimi anlayabiliyorsa sağlam bir temel atılabilir. Buna karşın, öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklara dünyanın en iyi öğretmenini de getirseniz bir şey değişmeyecektir.

Hiçbir ebeveyn çocuğunda anlama, öğrenme sorunu olduğunu kabul etmez ama bu yanlış tavır aslında sorunun kaynağını teşkil edecektir. Dikkat dağınıklığı ve öğrenme güçlüğü gibi problemi olan çocukların mutlaka uzmanlardan destek alması gerekmektedir. Aksi durumda ne hızlı okuma teknikleri ne de okulun fiziksel özellikleri katkı sunmayacaktır.

Bu yazı hem öğretmenler hem de çocuğuna yardımcı olmak isteyen veliler için kaleme alınmıştır. Orta düzeyde, verilen her şeyi kavrayabilen ve eğitilebilen öğrencilere uygulanabilecek ve çoğunu başka yerde okumadığınız, duymadığınız ilginç ama etkili yöntemleri sıralıyoruz.

Sesleri hikayeleştirerek anlatma

İlkokul 1. sınıfa yeni başlayan her öğrencinin belleği boş değildir, belli düzeyde öğrenmeye hazırdır. Her hafta bir iki harf öğretilecek, dolayısıyla pekiştirilmesi için sağlam bir altyapı oluşturulmalıdır. Sesleri hikayeleştirerek anlatma tekniğini kullanırsak ileride başka harfler karıştırma ve unutma problemi ortadan kalkacaktır. Bunu nasıl yapabiliriz? Örneğin, a sesi verilecekse kelimenin başında, ortasında veya sonunda a olan örneklerle hikayeler anlatılmalıdır. “Ali ablası ile arabaya bindi.” cümlesinde ağırlıklı olarak a sesi verilmiştir, hikayenin devamında kalıcılığı sağlamak için benzer örneklerle anlatım devam eder.

Basitten zora doğru adımlar

Hikayeleştirerek verilmeye çalışılan sesler ileriki aşamada birleştirilerek hece kavramı anlatılacaktır. En büyük tehlike, bu alışkanlığın ileriki dönemlerde de devam ettirilmesidir. Tavsiyemiz, heceleme aşamasında hızlı yol alınması fazla üzerinde durulmamasıdır. Öğrencilerin ileride yaşayacakları en büyük sıkıntıların başında okuma hızını artırmak istediği zaman heceleme anlayışından bir türlü vazgeçememesidir. Yayınevlerinin öğretmenlere getirdiği örnek kaynak kitaplarında, genelde hecelerin renk renk ayrıldığı okuma örneklerine yer verir. Başlangıçta bunun olumlu ve öğrenciye katkı sunacağı düşünülüyor ama ikinci dönem bu alışkanlıktan kurtulamayan çocuklar maalesef okuma hızını artıramazlar. Hece kavramı öğretilmeli; açık, kapalı heceleme örnekleri verilmeli ama üzerinde çok fazla durulmadan kelime aşamasına geçilmelidir.

Basitten zora yönteminde, heceden kısa süre içerisinde kelime bütünlüğüne geçilmeli ve nihayetinde tümce mantığı ile yola devam edilmelidir. 1 sınıf hızlı okuma teknikleri arasında en etkili yöntem aslında budur. Kısa süre içerisinde hikayelerin kısa cümlelerle verilmesi yönündedir.

Tümevarım yöntemi

Bütüncül yöntem olarak da adlandırabileceğimiz bu teknikte ses, hece, kelime ve cümle bazlı çalışmalar yapılır. Öğrencilerin harfleri hızlı bir şekilde öğrenmesinden sonra, hece oluşturma ardından öğrenilen hecelerle farklı kelimeler okuma yazma, en nihayetinde de pekiştirme ve okuma hızını arttırma amaçlı cümleler yazdırılmalı ve bol bol okutulmalıdır.

Sesli tekrarlama yöntemi

Öğrenmede kalıcılığı sağlamanın temel prensibi tekrarlamadır. Çocuklar birkaç kez tekrar yaptıktan sonra sıkılmaya başlayacaklardır ve bu çok normaldir. O halde ,bu sıkıntıyı ortadan kaldırmanın bir yolunu bulmalıyız. En sevdikleri yöntem olan oyunu devreye sokmalıyız. Anne baba evde ‘oyun’ veya ‘yarışma’ adı altında sınıfta öğrenilen sesleri pekiştirme amaçlı tekrarlama yarışmaları ve oyunları düzenlemelidirler. Bunu sınıfta öğretmen de farklı formatlarda çocuklara uygulamalıdır.

Benzer kelimeleri okuma tekniği

Kaynak veya yardımcı olarak satılan 1. sınıf hızlı okuma teknikleri kitaplarında diğer verilen benzer kelimeleri okuma tekniği ile hızlanma sağlanır. Türkiye’nin neresinde olursanız olun, mutlaka bu tür yardımcı kaynak kitaplardan edinerek çocuğun okumasını hızlandırılmasına yardımcı oluruz. Gerçekten çok güzel hazırlanmış ve katkı veren kaynaklar hazırlanmıştır. Yakınlarda bu tür kaynaklar temin etme sıkıntısı olanlar internetten de bu ihtiyacı giderebilirler.

Görme açısını genişletin

Günümüz çocuklarının en büyük handikaplarından birisi, her şeye yakın mesafeden bakmalarıdır. Bu durum kitap okurken de farklı sorunları ortaya çıkarıyor. Okuma yaparken, kelime kelime hatta hece hece ilerlemeye çalışıyor. Dolayısıyla akıcı bir okuma olmuyor, üstelik metinde ya da cümlede anlatılmak istenen de tam olarak anlaşılamıyor. Görme açısını genişletme tekniğinde öğrenci cümlenin bütününe bakıyor. Sesli okumadan önce bütün kelimeleri gözden geçirip bir bütün olarak algılıyor ve bir çırpıda söylüyor. Bu şekilde yapılan çalışmalar kısa süre içerisinde meyvelerini veriyor. Çocuğu çalıştıran öğretmen veya ebeveyn bu şekilde devam etmesi halinde okuma hızında inanılmaz bir ivme yakalanıyor.

Görme açısını genişleterek okuma tekniğinde de basitten zora yöntemini devreye sokmalıyız. Başlangıçta sessiz olarak hece, kelime ve cümle olarak ilerlemelidir. Kesinlikle, durarak ve tek tek okumasına müsaade edilmemelidir. İçinden sessiz olarak düşünebilir ama cümlenin tamamını bütün olarak bir kerede seslendirmelidir.

Noktalama işaretlerine göre okuma tekniği

İlkokul 1. sınıf öğrencisi de olsa noktalama işaretlerine göre okuyarak akıcılığı ve anlatımı güçlendirmesi sağlanmalıdır. Bazı eğitimciler erken olduğunu düşünebilir ama siz nasıl sağlam temel atarsanız aynı şekilde ilerleyeceğinizi unutmayınız. Okumanın er ya da geç gerçekleşeceğini hatırlatalım ama esas olan anlayarak okumadır. Çünkü biz, anlamak ve öğrenmek için okuruz, okuturuz aksi durumda boşa kürek çekmektir.

Dış uyaranlara inat okuma tekniği

Evde televizyon, bilgisayar, akıllı telefonlar, tabletler veya mahalleden gelen rahatsız edici sesler; okulda bahçeden, yan sınıftan, koridordan gelen gürültüler bahane edilerek okuma geliştirilemez. Psikolojide sorunların üzerine gidilerek yok edilmesi yönündeki telkin bizim için de geçerlidir. İnatla, televizyon açıkken sesli ve hızlı okuma yapılmalı, okulda da kalabalığın tam merkezinde ses kaynağından daha güçlü sesle okuma yaptırılmalıdır.

Örneğin, öğretmen çocuklara birer hikaye kitabı vererek okul bahçesine çıkarmalı, yüksek sesle oturmadan ayakta dolaşarak kitabını okumalıdır. ‘Biraz tuhaf gelebilecek bir uygulama’ diye düşünülse de 30 yıldır uyguladığım bir yöntem olduğunu ve sonucun çok başarılı olduğunu söylersem belki inanırsınız. Bu alışkanlığı hayatının her evresinde uygulayacak olan kişi, toplu ulaşım araçlarında veya balkonunda bile kitap okuma alışkanlığını devam ettirecektir.

Tekerleme şiir okuma tekniği

Seviyelerine uygun şiirleri okutup tekrarlatmak çocukta güven duygusu oluşturacaktır. Aynı şekilde, basit sayışma tekerlemelerini de okutmak ve sık sık tekrar ettirmek kendini güveni artıracak, okumaya eğilimi artacak, vurgu ve tonlama oluşacaktır. Kesinlikle, zor ve seviyesinin üstünde tekerleme veya şiir okutulmamalıdır.

Yaklaşık 30 yıldır uygulanan ve başarılı sonuç alınan 1 sınıf hızlı okuma teknikleri her anne baba veya öğretmen tarafından denenmelidir. Elbette tamamı her öğrenci için uygun olmayabilir, çocuğa göre en ideal olan okuma yazma yöntem ve tekniklerini uygulayabilirsiniz.

Lise Ders Çalışma Programları başlıklı yazımıza başlık ismine tıklayarak ulaşabilirsiniz.